در اوایل دهه ی 1950 اولین کامپیوترها ساخته شدند و هر کامپیوتر به گونه ای طراحی شده بود که نرم افزار های مخصوص به خودش را داشت یعنی اگر یک نرم افزار برای کامپیوتر یک کمپانی طراحی شده بود ، برای کامپیوتر های دیگر همان کمپانی قابل اجرا نبود.

کامپیوتر هایی که در اواخر دهه ی 1950 ساخته شدند جثه ی کوچک تری پیدا کردند به طوری که با کامیون قابل حمل بودند. در آن زمان از این کامپیوترها برای محاسبه ی اعداد استفاده میکردند به همین دلیل برخی از مردم به آن کامپیوتر ها CPU میگفتند. کامپیوترهای این دهه به جای استفاده از اعداد بر پایه ی 10 یا اعداد باینری (اعدادی که بر پایه ی 2 هستند) از اعداد اعشاری استفاده میکردند یا به گونه ای طراحی شده بودند که برخی از عملیات های خاص را انجام دهند. برخی دیگر که در شوروی ساخته شده بودند در نظر میگرفتند که هر بیت یا 1+ یا 0 یا 1- است.

کارخونه ی IBM برای اینکه بتواند از سخت افزار های متفاوتی در کامپیوتر های خود استفاده و نیازی به نرم افزار های مختلف در این کامپیوتر ها نباشد ، یک کامپیوتر مجازی به نام SYSTEM 360 طراحی کرد که تمام کامپیوتر های یک خانواده را پشتیبانی می کرد. این کارخونه با استفاده از این رایانه مجازی توانست قطعات دلخواه خود را روی کامپیوتر ها پیاده کند.

بعد از اختراع ترانزیستور MOS (ترانزیستور اثر میدانی فلزی اکسید نیمه هادی) در اوایل دهه 1960 توسط محمد آتالا و داون کانگ ، این فناوری در اثر گذرزمان پیشرفت کرد و در سال 1971 اولین ریزپردازنده  MICROPROCESSOR ساخته شد که این تراشه ساخت رایانه های کوچک را ممکن کرد. این ریز پردازنده INTEL 4004 بود که  توسط  MASATOSHI SHIMAطراحی شد و به BUSICOM و INTEL ارائه شد. در آن زمان اینتل مهندسین منطقی برای درک این ریزپردازنده نداشت بنابراین شخصی به نام تد هاف این طراحی را به چهار تراشه ، از جمله CPU تک تراشه ، ساده کرد. ماساتوشی شیما بعد از ارائه ی این طرح به مدت 1 سال به ژاپن رفت و بعد از بازگشت متوجه شد که که اینتل این طرح را ادامه نداده پس خود او با شخصی به نام FEDERICO FAGGIN به این پروژه ادامه داد و موفق به اتمام این پروژه شدند. در سال 1973 ماساتوشی توشیبا اولین پردازنده ی 12BIT دنیا ، TLCS-12 را ساخت.

در اواسط دهه ی 1970 استفاده از ریزپردازنده ها برای همگان عادی شد به طوری که قیمت ترانزیستورهایی که در کامپیوتر های اولیه استفاده میشد بسیار کاهش پیدا کرد و استفاده از حافظه های 4 الی 64 کیلوبایتی برای مردم عادی شد و در سال 1975 اولین چیپ 16 بیتی توسط کمپانی FUJITSU ساخته شد.

در اوایل دهه ی 1980 محققان شرکت های IBM و UC BERKELEY متوجه شدند که این پردازنده ها از تمام قدرت خود استفاده نمیکنند و میتوان اینها را قوی تر و ارزان تر کرد. علتش این بود که کامپایلر ها و مترجمان زبان کامپیوتر از قسمت کوچکی از CISC (مجموعه دستورات پیچیده) استفاده می کردند. بنابراین کامپیوترهایی بنا بر RISC (مجموعه دستورات کاهش یافته) ساخته شدند. نتیجه ی آن یک CPU هسته ای ساده شد.

در اواخر دهه ی 1980 طراحان شروع به استفاده از تکنیکی کردند که آن را termed instruction pipelining نامیدند. در این تکنیک هنگامی کهCPU  در حال به دست آوردن نتیجه ی پردازش فعلی خود است ، به پیش اقدامات عملیات بعدی نیز میپردازد. چند سال بعد پردازنده ای طراحی شد که میتوانست 2 یا چند عملیات مختلف را همزمان انجام دهد و آن رویکرد را SUPERSCALAR (فوق مقیاس) نامیدند.

قدم بعدی برای ارتقای CPU این بود که هر CPU چند برنامه ی مختلف را همزمان اجرا کند. این نیاز با پردازنده های HYPER-THREAD (چند رشته ای) در سال 2002 برطرف شد. اولین پردازنده ی HYPER-THREAD ، پردازنده ی PENTIUM 4 HT بود که در آن هسته های منطقی منابع فیزیکی اجرایی را با یکدیگر اشتراک میگذارند یعنی اگر یک رشته (هسته ی مجازی) پردازشی انجام ندهد ، رشته ی دیگر میتواند منابع اجرایی آن را قرض بگیرد. هم اکنون اینتل از این تکنولوژی در CPU های خود نظیر Core i3   Core i7 , Core i5 , و  Core i9 استفاده استفاده کرده است و همچنین در سری پردازنده ی Xeon Phi اینتل ، هر هسته 4 رشته دارد.

در سال 2005 کمپانی AMD اولین CPU دو هسته ای ؛ Athlon 64 X2 را ساخت. در پردازنده های چند هسته ای ، هسته ها از طریق کش یا گذرگاه BUS یا سوئیچ CROSSBAR به یکدیگر متصل میشوند. این هسته ها ممکن است با یک DRAM متصل باشند یا پیوند غیر منسجم با SouthBridge داشته باشند.

در سال 2008 کمپانی اینتل پردازنده ی نسل 1 خود را معرفی کرد و  که لقب و سبک معماری آن Nehalem بود و ترانزیستور این پردازنده ی نسل یک 45 نانومتر بود.

در سال 2010 با حذف BUS جلویی ، اجزای کامپیوتر های نوری توانستند از طریق سیستم یک سیستم هولوگرافیک به یکدیگر متصل شوند. پردازنده های 64 و 128 بیتی از آن زمان با استفاده از طول موج نوری داده را منتقل میکردند که فضای اشغال شده را کاهش دادند و نیاز به سیم های مسی را برطرف کردند.

در سال 2011 اولین پردازنده ی 8 هسته ای توسط AMD در سری FX  ساخته شد و اینتل پردازنده ی نسل دوم خود ، Sandy Bridge را با ترانزیستوری به ابعاد 32 نانومتر ارائه داد.

نسل سوم پردازنده ی اینتل ، سال بعد تولید ، و Ivy Bridge نام گذاری شد. ترانزیستور های به کار رفته در این پردازنده 22 نانومتری بودند.

نسل چهارم پردازنده ی اینتل که 2013 ارائه شد ، معماری Haswell را به کار برده بود اما ابعاد ترانزیستور آن نسبت به نسل قبل تغییری نکرده بود اما اینتل در این سال از اولین پردازنده ی 8 هسته ای خود رونمایی کرد.

سال 2014 سالی بود که اینتل توانست در پردازنده ی نسل پنجم خود ابعاد ترانزیستور را با استفاده از معماری     Broadwell ، هشت نانومتر کاهش دهد و ترانزیستور های 14 نانومتری بسازد. 

در 2015 و 2016 اینتل پردازنده های نسل ششم (با معماری SkyLake) و نسل هفتم (با معماری Kaby Lake) قدرت پردازنده های خود را افزایش داد ولی تغییری در ابعاد ترانزیستور مشاهده نشد.

سال 2017 اینتل بعد از 3 سال توانست ابعاد ترانزیستور پردازنده ی نسل هشتم خود را با استفاده از معماری Cannonlake حدود 30 درصد کاهش دهد و به 10 نانومتر برساند.

سال 2018 تا کنون اینتل پردازنده های نسل 9 و 10 و 11 را تولید کرده است که به ترتیب از معماری های Ice Lake و COMET Lake و Rocket Lake استفاده کرده است ولی ابعاد ترانزیستور دراین نسل ها ثابت مانده است.

اینتل در این سال ها پردازنده ی های خود را با پسوند های CORE , PENTIUM , CELERON , ATOM و XEON عرضه کرده است که بهترین سری این پردازنده ها XEON و رایج ترین آنها CORE است که نسل بندی شده است و سری های U و M و H و K و HQ و HK را دارد.

تا به امروز سعی و تلاش کمپانی های AMD و INTEL مبنی بر این بوده که قطعات الکترونیکی خود را هرسال ارتقا دهند و موفق به ساخت پردازنده ی 16 هسته ای شدند اما اتفاقی به جز افزایش تعداد هسته رخ نداده است. پیش بینی ها و حدس و گمان های اخیر این است که در آینده ی دور قطعات نوری جایگزین قطعات الکترونیکی میشود تنها مشکل این پیش بینی این است اکه سرعت پردازش را کاهش میدهد اما آینده هیچوقت مشخص نیست.